Narsistik kişilik bozukluğu, son yıllarda giderek daha fazla dikkat çeken bir durum haline geldi. Özellikle “Ben Nesli” anlayışının etkisiyle, narsistik eğilimler toplumda yaygınlaşmış durumda. Narsistik kişilik bozukluğu, toplumun yaklaşık yüzde 5’ini etkilerken, zararlı narsistik eğilimlerin daha geniş bir kitleye yayıldığı belirtiliyor.
Narsizm Türleri ve Çocukluk Etkisi
Narsizm, iki ana türde kendini gösteriyor: Büyüklenmeci narsizm ve kırılgan narsizm. Her iki türde de çocuklukta yaşanan travmaların büyük rol oynadığı ifade ediliyor. Klinik psikolog Mark Zaslav’a göre, aşırı övülen ya da sürekli eleştirilen çocuklar, narsistik eğilimler geliştirebiliyor. Bu kişilik bozukluğu, bir kişi kendini başkalarından üstün görme çabası içinde olduğunda ya da çevresindekilerin sürekli takdirini beklediğinde kendini belli eder.
Narsistler İlişkilerde Zorluk Yaşar
Psikologlara göre, narsistler derin ve sağlıklı ilişkiler kurmakta zorluk yaşar. Hem büyüklenmeci narsistler hem de kırılgan narsistler hak görme duygusu taşır. Ancak bu haklar karşılanmadığında verdikleri tepkiler farklıdır: Büyüklenmeci narsistler kendilerini yüceltirken, kırılgan narsistler fark edilmedikleri için şikayet ederler. Bu tepkiler, narsistlerin içsel güvensizliklerini bastırma yollarıdır.
Narsistlerin Çevresindekilere Davranışları
Narsistler, çevrelerindekileri kendi ihtiyaçlarını karşılayacak araçlar olarak görürler. Eşleri, onları yüceltmeli; çocukları başarılarıyla gururlandırmalı; arkadaşları ise sürekli takdir etmelidir. Narsistler, sevgi ve ilgiye değil, karşılığında aldıkları şeylere odaklanırlar. Duygusal empati eksikliği, narsistlerin çevrelerine manipülasyon yapmasına neden olur. Partnerlerini küçümsemek, çocukları utandırmak ya da gaslighting gibi psikolojik manipülasyonlar narsistik istismarın örneklerindendir.
Narsistik İstismarın Belirtileri
2019’da yapılan bir araştırmaya göre narsistik istismara maruz kalan bireylerde aşağıdaki belirtiler gözlemleniyor:
-
Travmatik bağlanma
-
Bilişsel çelişki
-
Duygusal kopukluk
-
Aşırı tetikte olma
-
Travma sonrası stres belirtileri
-
Sosyal izolasyon
-
Kendine zarar verme veya intihar düşünceleri
Narsistik İstismardan Kurtulma Yöntemleri
Narsistik istismardan kurtulmak için atılacak ilk adım, kişinin ve varsa çocuklarının güvenliğini sağlamak olmalıdır. Narsistler, partnerlerini izole etmeye çalıştıkları için, yakın çevre ile bağların yeniden kurulması önemlidir. Uzmanlardan destek almak ve sınır koyma becerileri geliştirmek de istismardan kurtulmaya yardımcı olabilir. İlişkinin başlangıcında sizi çeken faktörleri analiz etmek ve bunların zamanla size nasıl zarar verdiğini görmek, sağlıklı ilişkileri tanımaya yardımcı olur.
Kaynak: CUMHA – CUMHUR HABER AJANSI
